نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی گفت: تعدادی از مسئولان بخش خصوصی در لباس مسئولان دولتی با کاهش تعمدی در میزان تولیدی زرنیخ و طلای معدن زره‌شوران تکاب به دنبال تصاحب آن هستند.
به گزارش خبرگزاری فارس از ارومیه، معدن طلای تکاب در سال‌های اخیر با عناوین مختلف در رسانه‌ها مطرح شده و جنجال بسیاری را به وجود آورده است یک بار با اعتصاب کارگران، باری دیگر با کتک خوردن کارگرانش و این بار با واگذاری معدن زره‌شوران تکاب به یک ژن خوب خبرساز شده است.
برای آگاهی از صحت و سقم این خبر گفت‌وگویی با نادر قاضی‌پور عضو کمیسیون تحقیق و تفحص از معادن مجلس ترتیب داده‌ایم که از نظر مخاطبان گذرانده می‌شود:
فارس: ابتدا از موقعیت مکانی و جغرافیایی معدن زره‌شوران تکاب بفرمایید.
نادر قاضی‌پور: معدن زره‌شوران تکاب در ۳۸ کیلومتری جاده تخت سلیمان واقع شده و دارنده مجوز بهرهبرداری معدن سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع دستی ایران بوده و ماده معدنی تولید شده در آن از نوع زرنیخ و طلا است و معدن زرنیخ مسبوق به سابقه بهرهبرداری از از سال ۱۳۳۰ بوده و فاقد گواهینامه کشف است و میزان ذخیره باقی مانده در ابتدای صدور پروانه بهرهبرداری ۷ هزار تن زرنیخ می‌باشد.
فارس: گواهی کشف از این معدن چه زمانی صادر شد؟
نادر قاضی‌پور: گواهی کشف کانسنگ طلا به شماره ۳۶۷۶/۱۱۰ مورخ ۲/۲/۸۶ با ذیره قطعی ۴ میلیون تن کانسنگ با عیار ۸۱/۵ ppm به نام سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران صادر شد و میزان ذخیره قطعی مندرج در گواهی کشف که ۴ میلیون تن با عیار ۸۱/۵ ppm بند براساس نامه شماره ۸۱۸۲۸/۶۰ تاریخ ۴/۴/۹۴ و رای مورخ ۱۱/۴/۹۴ ذخیره قطعی پروانه بهرهبرداری به میزان ۲۷.۵ میلیون تن با عیار حد ۱.۲ ppm و عیار میانیگن ۴ ppm اصلاح شده است.
فارس: در ارتباط با مشخصات پروانه بهرهبرداری معدن زره‌شوران بفرمایید.
نادر قاضی‌پور: پروانه بهرهبرداری آن به شماره ۱۲۲۹۰/۹ مورخ ۲۶/۱۱/۷۹ جهت استخراج ۵۰۰ تن زریخ در سال برابر با ۵۰ تن درجه یک، ۵۰ تن درجه دو و ۴۰۰ تن درجه سه برای مدت ۱۴ سال به نام شرکت سهامی کل معادن ایران صادر و از مورخ ۱/۱/۸۶ به نام سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران انتقال یافته است و استخراج سالیانه دو میلیون ۵۰۰ هزار تن کانسنگ طلا با عیار ۵/۸۱ ppm در سال از مورخ ۳/۵/۹۴ به این ترتیب است.
سال اول ۴۵۰ هزار تن عیار متوسط ۲.۸۵ گرم بر تن، سال دوم ۵۵۰ هزار تن با عیار متوسط ۵.۳ گرم بر تن، سال سوم ۶۴۰ هزار تن با عیار متوسط پنج گرم بر تن، سال چهارم ۶۶۰ هزار تن با عیار متوسط ۳.۷ گرم بر تن، سال پنجم ۶۶۰ هزار تن با عیار متوسط ۳.۲ گرم بر تن و سال ششم به بعد ۶۶۰ هزار تن با عیار متوسط چهار گرم بر تن.
فارس: در ارتباط با میزان کل پرداخت حقوق دولتی این معدن و وصول آن بفرمایید.
نادر قاضی‌پور: میزان کل پرداخت حقوق دولتی معدن طلای زره‌شوران از سال ۹۴ تا ۱۰ بهمن‌ماه ۹۶ برابر با ۲۲ میلیارد و ۲۲۱ میلیون و ۱۱۵ هزار و ۲۵۰ ریال و میزان کل بدهی حقوق دولتی براساس میزان استخراج مندرج در پروانه بهرهبرداری تا همین تاریخ مبلغ ۲۳۱ میلیارد و ۷۸۳ میلیون و ۴۲۲ هزار و ۴۲۱ ریال و میزان کل بدهی حقوق دولتی معدن زرنیخ زره‌شوران ۲۶۹ میلیون و ۵۲۳ هزار و ۶۳۱ ریال بوده که وصول حقوق دولتی در سال ۹۳ صفر ریال در سال ۹۴ برابر ۲۳۱ میلیون و ۱۱۵ هزار و ۲۵۰ ریال در سال ۹۵، ۲ میلیارد ریال و در سال ۹۶ نیز ۲۰ میلیارد ریال بوده است.
فارس: با توجه به میزان درآمد بالای این معدن آیا ضمانتی از پیمانکاران آن گرفته شده است؟
نادر قاضی‌پور: این معدن فاقد ضمانت‌نامه بانکی است و از آنجایی که ضمانت‌نامه‌های معدن به میزان ۱۱ میلیون و ۶۶۴ هزار و ۷۵۰ ریال و ۲۰۹ میلیون و ۴۵۰ هزار و ۵۰۰ ریال ضبط و طی نامه شماره ۴۷۳۵۳۹ تاریخ ۱۸/۵/۹۴ اخطار جایگزینی تضمین به میزان ۲۱ میلیارد و ۷۸۷ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال بر پایه استخراج سالیانه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن کانسنگ طلا با عیار ۵.۸۱ ppm برابر با ۳۰ هزار ریال عیار تن صادر شده است.
اخطار مجدد طی نامه شماره ۴۹۷۵۷۲ به تاریخ ۱/۹/۹۴ صادر و به دنبال افزایش تئاژ معدن میزان تضمین لازم برابر با ۴۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال بوده که طی نامه شماره ۵۰۹۴۴۸ به تاریخ ۲۷/۱۰/۹۴ ابلاغ شده است و متعاقبا بهره‌بردار نسبت به ارائه سفته اقدام می کند که طی نامه شماره ۵۲۵۶۶۵ به تاریخ ۱۹/۱/۹۵ به ذیحسابی عودت داده و طی نامه شماره ۵۵۴۱۳۱ به تاریخ ۱۰/۵/۹۵ با توجه به عدم پذیرش ذی حسابی عودت داده می‌شود.
اخطارهای بعدی جهت جایگزینی تضمین و عمل به تعهدات طی نامه‌های شماره ۶۰۰۳۶۳ به تاریخ ۱۹/۱۱/۹۵ ، نامه ۶۳۷۰۲۶ به تاریخ ۳۱/۴/۹۶، نامه ۶۴۰۱۵۱ به تاریخ ۱۱/۵/۹۶، نامه ۶۴۳۱۶۲ مورخ ۲۴/۵/۹۶ صادر شده که تاکنون اقدامی از سوی بهره‌بردار صورت نگرفته است.
و درواقع سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران یا همان زره‌شوران فاقد پروانه بهرهبرداری بوده و به صورت غیرمجاز شمش طلا تولید می کند و مطابق آمار خوداظهاری توسط واحد تولیدی مزبور در سال گذشته ۹۰۸ هزار و ۶۳۴ کیلوگرم شمش طلا تولید کرده است.
فارس: میزان طلای تولیدی این معدن از زمان بهرهبرداری تا به امروز چه میزان بوده است؟
نادر قاضی‌پور: کارخانه فرآوری زره‌شوران از ۱.۴ الی ۳.۷ کیلوگرم و به طور متوسط ۲.۵ کیلوگرم در روز شمش طلا تولید کرده است و پروژه‌ای که باید سالانه سه تن شمش طلا می‌کرد و در سال ۹۳ در طول چهار ماه ۷۲۶ کیلوگرم، در سال ۹۴ برابر با ۱۹۶ کیلوگرم، در سال ۹۵ در حدود ۴۰۰ کیلوگرم و در نهایت در سال ۹۶ برابر با ۹۰۸.۶۳۴ کیلوگرم تولید کرده است و میزان استخراج کانسنگ طلای معدن زره‌شوران در سه سال و نیم گذشته حدود ۹۰۰ هزار تن بوده که باید نزدیک به ۴ میلیون تن کانسنگ طلا برداشت می‌شد.
فارس: دلیل این کاهش در تولید بالفعل در مقایسه با ظرفیت تولید بالقوه این معدن چیست؟
نادر قاضی‌پور: اینها ناشی از ضعف مدیریت و طراحی غلط است که می خواهند معدن و کارخانه فرآوری زره شوران را به وضعیتی نامطلوب رسانده و اظهار کنند که بهرهبرداری از معدن زره‌شوران به صرفه نبوده و بهرهبرداری از این معدن یک پروژه غیراقتصادی است تا در نهایت آن را به بخش خصوصی واگذار کنند که این بخش خصوصی هم خودشان هستند حتی در این ارتباط چندین بار به مهدی کرباسیان معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اخطار و هشدارهای داده شده است و وی هیچ واکنشی به این موضوع نکرده و خود را نشنیدن زدند.
فارس: چرا مدیران این معدن از افراد غیربومی انتخاب شده‌اند که به کرات نیز مورد انتقاد مردم تکاب و مسئولان آن قرار گرفته است؟
نادر قاضی‌پور: با وجود مدیران متخصص و متعهد استانی، ترکیب مدیریتی و هیئت مدیریه پروژه زره‌شوران را افراد غیربومی اهل شمال کشور تشکیل می‌دهند که هیچگونه توان مدیریتی نداشته و افراد غیرمتعهد هستند که موجب ایجاد نارضایتی در بین کارکنان زره‌شوران و نیز روستاییان همجوار گشته‌اند.
فارس: تاثیرات زیست محیطی برداشت این معدن بر روستاهای مجاور چگونه است؟
نادر قاضی‌پور: برداشت از معدن غیراصولی و غیرفنی هست و برداشت روباز از محل‌هایی که میزان عیار کانسنگ طلا زیاد بوده است موجب پخش مواد آلاینده و آلودگی بیشتر بر اطراف و موجب تخریب و آسیب جدی منابع طبیعی و محیط زیست شده‌اند و این در نتیجه طراحی غلط معدن اتفاق افتاده است.
سد باطله آلوده به سیانور و عناصر سنگین سمی از قبیل آرسنیک، کادمیم، آنتیموان، فسفر، سرب و ... بوده است و از سویی طراحی غلط حجم کم سد باطله و عدم ایزوله صحیح آن باعث شده که در اثر بارندگی‌ها آب‌های آلوده به سیانور و عناصر سنگین به محیط اطراف و آب‌های زیرزمینی و نیز به آب‌های رودخانه‌های روستاهای جوار سد باطله نفوذ کرده و برای روستاییان خطر جدی می‌باشد چرا که میزان سیانور این سد باطله بیش از حد استاندارد بوده و به حد کشنده رسیده است.
